توده گرانیتوئیدی بروجرد و سنگهای دگرگونی در منطقه خاور و شمال خاور بروجرد توسط دایکهای اسیدی و حدواسط-بازیک قطعشدهاند. دایکهای اسیدی شامل دایکهای آپلیتی و پگماتیتی میباشند و دارای دو روند شمال خاور-جنوب باختر و شمال باختر-جنوب خاور بوده و در واحدهای کوارتزدیوریت، گرانیت-گرانودیوریت و هورنفلس رخنمون دارند. دایکهای حدواسط-بازیک جوانترین فعالیت ماگمایی منطقه میباشند و فقط در گرانیت-گرانودیوریت با روند شمال خاور- جنوب باختر رخنمون دارند. برخی از دایکهای آپلیتی چینخورده و دگرشکل و برخی بدون تغییر شکل میباشند. با توجه به شواهد و جهتیابی دایکهای اسیدی، این دایکها در چند مرحله در منطقه نفوذ کردهاند. همچنین برخی از دایکهای اسیدی همزمان با دگرشکلی توده گرانیتوئیدی بروجرد در پهنه برشی، دگرشکل شده و شواهد میلونیتی نشان میدهند. شواهد حاکی از تشکیل دایکهای اسیدی در رژیم دگرشکلی پیشرونده در این منطقه است. دایکهای حدواسط-بازیک هیچ تغییر شکل شکلپذیر نشان نمیدهند ولی اغلب درزه شدگی دارند و برخی از آنها توسط گسلها شکسته و جابجا شدهاند. دایکهای حد واسط – بازیک در جهت شکستگیهای ایجادشده در اثر فشار حاصل از برخورد خرده ورقه عربی و ایران، بهصورت عمود بر پهنه برخورد تشکیلشده اند.
احمدی خلجی، ا.، 1378. بررسی پترولوژی و پتروفابریک تودههای نفوذی و دگرگونی مجاورتی منطقه بروجرد، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه تهران.
آقانباتی، ع.، 1383. زمینشناسی ایران، انتشارات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران.
سپاهی، ع.ا.، 1381، سنگشناسی آذرین(پتروگرافی و پتروژنز) مبانی پترولوژی تجربی، انتشارات نور علم، همدان.
فدوی، ف.، 1388. مقایسه سنگهای دگرگونی هاله خاوری مجموعههای پلوتونیک الوند و بروجرد، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
قرشی، م. و آرین، م.،1389. تکتونیک ایران، انتشارات مربع آبی، تهران.
محجل، م.، 1388، میکروتکتونیک (ترجمه)، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
مسعودی، ف.، محمودی، ش.، محجل، م. و مهرابی، ب.، 1388. سن سنجی تودههای گرانیتوئیدی اراک-بروجرد در زون سنندج-سیرجان شمالی به روش اورانیم-سرب، نشریه علوم دانشگاه تربیت معلم، جلد9، شماره2، 446-437.
معمری، م.، 1393. تحلیل ساختاری دایکهای شرق و شمال شرق بروجرد، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
معمری،م.، ایزدی کیان، ل.، احمدی خلجی، ا.، 1393. بررسی ریزساختاری دایکهای بروجرد، سی و سومین گردهمایی ملی علوم زمین.
معمری،م.، ایزدی کیان، ل.، احمدی خلجی، ا.، 1393. مکانیسم جایگیری دایکهای حدواسط-بازیک در خاوری بروجرد، سی و سومین گردهمایی ملی علوم زمین.
معمری، م.، ایزدی کیان، ل.، احمدی خلجی، ا.، 1393. نفوذ چندمرحلهای دایکهای خاوری و شمال خاوری بروجرد، دومین همایش ملی پژوهشهای کاربردی در علوم شیمی زیستشناسی و زمینشناسی.
References
Babiker, M., Gudmundsson, A., 2004. Geometry, structure and emplacement of mafic dykes in the Red sea Hills, Sudan, Journal of African Earth Sciences 38, 279-292.
Farquharson, P.T., 2004. Geology of the Rancho San Marcos dike swarm, Baja California, Mexico, Thesis for the degree master of science, San Diego State University.
Feraud, G., Giannerini, G., Campredon, R., 1987. Dyke swarms as paleostress indicators in areas adjacent to continental collision zones: examples from the European and Northwest Arabian Plates, in Halls, H.C., and Fahrig, W.F., eds., mafic dyke swarms, Geological Society of Canada Special Paper 34, 273-278.
Fossen, H., 2010, Structural Geology, Cambridge University Press.
Ghasemi, A., Talbot, C.J., 2006. A new tectonic scenario for the Sanandaj–Sirjan Zone (Iran), Journal of Asian Earth Sciences 26, 683-693.
Gudmundsson, A., 2006. How local stresses control magma-chamber ruptures, dyke injections and eruptions in composite volcanoes, Journal of Earth-Science Reviews 79 , 1–31.
Masoudy, F., 1997, Contact metamorphism and pegmatite development in the region S.W of Arak-Iran, ph.D. thesis, university of leeds, England (unpub).
McHone, J.G., Anderson, D.L., Beutel, E.K. and Fialko, Y.A., 2004. Giant dikes: patterns and plate tectonics, In: www.mantleplumes.org.
Motoki, A., Sichel, S.E., 2008. Hydraulic fracturing as a possible mechanism of dyke-sill transitions and horizontal discordant intrusions in trachytic tabular bodies of Arraial do Cabo, State of Rio de Janeiro, Brazil, Journal of Geofísica Internacional 47 (1), 13-25.
Passchier, C.W., Trouw, R.A.J., 1996. Microtectonics, Springverlag, new York.
Passchier, C.W., Myers, J.S.,Kroner, A., 1990. Field geology of high grade gneiss terrains, Springer.
Sato, K., Yamaji, A., Tonai, S., 2013. Parametric and non-parametric statistical approaches to the determination of paleostress from dilatant fractures: application to an Early Miocene dike swarm in central Japan, Journal of Tectonophysics 588, 69–81.
Xu, S.S., Nieto-Samaniego, A.F., Alaniz-Álvarez, S.A., 2013. Emplacement of pyroclastic dykes in Riedel shear fractures: an example from the Sierra de San Miguelito, central Mexico, Journal of Volcanology and Geothermal Research 250, 1-8.