ساختار تکتونیکی بادبزن شکل رَوُشک در جنوب شرق قاین: منشأ و اهمیت تکتونیکی

رجحانی, عماد; قائمی, فرزین; باقری, ساسان

doi:10.22077/jt.2021.3524.1076

ساختار تکتونیکی بادبزن شکل رَوُشک در جنوب شرق قاین: منشأ و اهمیت تکتونیکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری تکتونیک، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد.

² گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد

³ استادیار، دانشکده علوم پایه، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

10.22077/jt.2021.3524.1076

چکیده

واحد توربیدایتی کرتاسه بالایی-پالئوسن کمپلکس رتوک در نزدیکی مرز شمالی پهنه جوشخورده سیستان با بلوک لوت در شرق ایران، ساختمانی قوس شکل با تحدب به سمت NW می‌سازد. این قوس در ۲۰ کیلومتری جنوب شرق شهر قاین قرار دارد که ما به آن «ساختار بادبزن شکل رَوُشک» می‌گوییم. اجزاء آن عبارتند از: گسل‌های رانده در شمال غرب و غرب، که تابع راستای عمومی قوس می باشند؛ و گسل‌های امتدادلغز راست‌بر در شمال و چپ‌بر در جنوب. همچنین دو گروه چین‌های موازی با دیواره خارجی قوس که بسته و سیلندری می‌باشند، و چین‌های شعاعی که زاویه تندی با دیواره قوس می‌سازند، اغلب مخروطی شکل بوده و با روند و تمایل محور به سمت NW شکل بادبزنی به ساختار روشک داده‌اند. این چین‌ها حاکی از کوتاه‌شدگی در هسته قوس روشک می‌باشند؛ در حالیکه بخش خارجی قوس با گسل‌های مزدوج نرمال (ناشی از کشش تکتونیکی) مشخص می‌شود. چین‌خوردگی موازی محصول مهاجرت تکتونیکی واحد توربیدایتی کرتاسه فوقانی-پالئوسن به سمت SE بر روی یک سطح راندگی با شیب به سمت NW است که بتدریج با خمش قوس حول محور قائم در پالئوژن با چین‌های مخروطی جایگزین می‌شوند. قوس روشک اثر یک چین مخروطی با تمایل به سمت NW می‌باشد، که در نمای نقشه مشابه مقطع عرضی چین‌های بادبزنی دیده‌ می‌شود. منشأ این چین خوردگی احتمالاً مرتبط با نوعی کمانش بزرگ مقیاس در مرز دو پهنه زمینساختی فوق‌الذکر می‌باشد.
واحد توربیدایتی کرتاسه بالایی-پالئوسن کمپلکس رتوک در نزدیکی مرز شمالی پهنه جوشخورده سیستان با بلوک لوت در شرق ایران، ساختمانی قوس شکل با تحدب به سمت NW می‌سازد. این قوس در ۲۰ کیلومتری جنوب شرق شهر قاین قرار دارد که ما به آن «ساختار بادبزن شکل رَوُشک» می‌گوییم. اجزاء آن عبارتند از: گسل‌های رانده در شمال غرب و غرب، که تابع راستای عمومی قوس می باشند؛ و گسل‌های امتدادلغز راست‌بر در شمال و چپ‌بر در جنوب. همچنین دو گروه چین‌های موازی با دیواره خارجی قوس که بسته و سیلندری می‌باشند، و چین‌های شعاعی که زاویه تندی با دیواره قوس می‌سازند، اغلب مخروطی شکل بوده و با روند و تمایل محور به سمت NW شکل بادبزنی به ساختار روشک داده‌اند. این چین‌ها حاکی از کوتاه‌شدگی در هسته قوس روشک می‌باشند؛ در حالیکه بخش خارجی قوس با گسل‌های مزدوج نرمال (ناشی از کشش تکتونیکی) مشخص می‌شود. چین‌خوردگی موازی محصول مهاجرت تکتونیکی واحد توربیدایتی کرتاسه فوقانی-پالئوسن به سمت SE بر روی یک سطح راندگی با شیب به سمت NW است که بتدریج با خمش قوس حول محور قائم در پالئوژن با چین‌های مخروطی جایگزین می‌شوند. قوس روشک اثر یک چین مخروطی با تمایل به سمت NW می‌باشد، که در نمای نقشه مشابه مقطع عرضی چین‌های بادبزنی دیده‌ می‌شود. منشأ این چین خوردگی احتمالاً مرتبط با نوعی کمانش بزرگ مقیاس در مرز دو پهنه زمینساختی فوق‌الذکر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها