الگوی دگرشکلی در بخش شمالی زمیندرز سیستان، خاور ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی - دانشکده علوم - دانشگاه بیرجند- ایران

2 دانشگاه بیرجند

چکیده

منطقه‌ی مورد مطالعه در شمال زیرپهنه سیستان در سامانه گسلی نهبندان واقع شده است که علاوه بر واحدهای رسوبی و افیولیت‌های کرتاسه، مجموعه‌ی گسترده ای از رخساره‌های رسوبی و آذرآواری پالئوژن و نئوژن تحت تاثیر دگرشکلی قرار گرفته‌اند. روندهای ساختاری در این منطقه‌ شامل دو گروه اصلی با امتدادهای شمالی– جنوبی و شمال باختری– جنوب خاوری می‌باشد. داده‌ها‌ی ساختاری در راستای روندهای شمالی– جنوبی (شامل: گزیک، افضل‌آباد و خاور سهل آباد) و شمال باختری– جنوب خاوری (شامل: بیرجند و زهان) جمع‌آوری گردید که می‌توان دگرشکلی منطقه را در سه گروه تقسیم ‌بندی نمود. دگرشکلی در راستای پهنه‌های شمالی- جنوبی (مانند: ایستگاه‌های گزیک و افضل‌آباد) بیشتر به صورت ترافشارشی برشی انجام شده است. در حدفاصل گسل‌های شمالی- جنوبی نردبانی چپ پله (مانند: چشمه زنگی، چاخو و آساکوهک)، برحسب نوع همپوشانی آن‌ها، مناطق فشاری (مانند کسراب و ترشاب) تشکیل گردیده‌اند؛ که در پهنه‌های فشارشی مذکور بر اثر عملکرد گسل‌های راندگی، واحدهای افیولیتی در این مناطق رخنمون یافته‌اند. وجود راندگی در پایانه‌ی گسل‌های امتدادلغز (مانند: جنوب بیرجند) ناشی از تاثیر متقابل روندهای اصلی در منطقه است که باعث رخنمون افیولیت‌ها در راستای روندهای شمال باختری- جنوب خاوری گردیده است.

کلیدواژه‌ها