1
گروه زمین شناسی- دانشکده علوم- دانشگاه گلستان-گرگان
2
بخش زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
3
اداره کل نقشه برداری زمینی و زمین سنجی، سازمان نقشه برداری کشور، تهران، ایران
10.22077/jt.2024.6800.1164
چکیده
تاکنون مطالعات جامعی در مورد الگوی هندسی و ساختاری سامانه گسلی مشا- شمال تهران توسط پژوهشگران گوناگون صورت گرفته است. این سامانه گسلی به صورت یک لوزی ساختاری با روند عمومی غرب شمال غرب- شرق جنوب شرق در دامنه جنوبی البرز مرکزی که بخشی از کمربند کوهزایی آلپ- هیمالیا محسوب می شود قرار دارد. سامانه یاد شده از پهنه گسلی مشا در شمال شمال شرق و پهنه گسلی شمال تهران در جنوب جنوب غرب که در گذر زمان سازوکارهای گوناگون چپ بر و یا راست بر با مؤلفه های فشارشی و یا کششی را تجربه کرده اند تشکیل شده است. گسل های پورکان- وردیج و امام زاده داوود با روند عمومی شمال غرب- جنوب شرق از دیگر سیماهای ساختاری مهم منطقه به شمار می روند. پهنه ساختاری مورد مطالعه، برخاستگی و فرونشست های متعددی را از مزوزوئیک تا به امروز پشت سر گذاشته است. این بدان معناست که در منطقه مطالعاتی بارها پدیده زمین ساخت وارون رخ داده است و رژیم های زمین ساختی کششی و فشارشی به تناوب به یکدیگر تبدیل شده اند. به عنوان مثال، در طول الیگو-میوسن به دلیل حرکت رو به شمال غرب حوضه خزر جنوبی نسبت به اوراسیا، زمین ساخت وارون، یک محیط تراکششی (راست بر با مؤلفه کششی) را به یک محیط ترافشارشی (چپ بر با مؤلفه فشارشی) تبدیل کرده است. در این پژوهش، مدل ساختاری جدیدی ارائه شده است که بر اساس آن منطقه مورد مطالعه به تناوب از یک نیم گل ساخت منفی و یک نیم گل ساخت مثبت شکل گرفته است.
)