بررسی عملکرد شکستگی‌ها و تعیین تنش برجا در سازند مخزنی آسماری میدان نفتی مارون (بر اساس تفسیر نتایج نمودارهای تصویرگر)

نویسندگان

1 شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، اهواز، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشکده علوم، دانشگاه، بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

چکیده:
کمربند چین‌خوردگی-روراندگی زاگرس به طول 2000 کیلومتر با میادین هیدروکربوری بسیار عظیم خود پربارترین کمربند چین‌خوردگی-راندگی جهان می‌باشد. میدان نفتی مارون یکی از بزرگترین میادین نفتی جنوب غرب ایران محسوب می‌شود که در شمال‌شرق شهر اهواز و از لحاظ زمین‌شناسی در قسمت شرقی حوضه فروافتاده دزفول شمالی قرار گرفته است. سازند آسماری مهم‌ترین سنگ مخزن میدان مارون می‌باشد. تنش برجا در یک میدان هیدروکربوری از چند زیرمجموعه اساسی جهت مطالعه و بررسی تشکیل شده است که شامل حالت تنش، مقدار و جهت مؤلفه‌های تنش نسبت بهم می‌باشد. یکی از نمود مطالعه تنش برجا در میادین هیدروکربوری، استفاده از نتایج آن در علم نوین ژئومکانیک مخازن می‌باشد که در حل مشکلاتی همچون ناپایداری دیواره چاه به هنگام حفاری، انتخاب مسیر ایمن حفاری، آسیب لوله‌های جداری، روش‌های مختلف افزایش تولید و ... دارای نقشی اساسی است. در این پژوهش به بررسی عملکرد شکستگی‌ها و مشخص نمودن یکی از بخش‌های مطالعه تنش برجا، یعنی جهت تنش‌های تکتونیکی (افقی) در سازند مخزنی آسماری میدان نفتی مارون پرداخته شد. برای تعیین و آنالیز جهت تنش برجا، استفاده از نمودارهای تصویرگر بهترین و کامل‌ترین روش بوده و لذا نتایج تفسیر نمودارهای تصویرگر 19 حلقه چاه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بدلیل اهمیت تنش افقی حداقل در اکثر زمینه‌های کاربردی ژئومکانیک مخازن سعی بر تمرکز بیشتر بر این مؤلفه تنش برجا شد و روشن است که جهت تنش افقی حداکثر عمود بر تنش افقی حداقل می‌باشد. در نهایت مشخص شد بدلیل پیچیدگی ساختمانی میدان مارون و تمرکز تنش در دماغه‌ها جهت تنش برجا دچار جابجایی‌های شده اما در سایر نقاط جهت تنش افقی حداقل دارای روند NW-SE تعیین گردید.براساس نقشه­های امتداد شکستگی و لایه‌بندی در نواحی واقع در یال جنوبی میدان در محل چاه‌های 181، 341، 322 و چاه 278 در دماغه شرقی امتداد شکستگی‌های غالب جهت E130N ، جزء دسته شکستگی‌های طولی کششی مشخص شدند در صورتی که در شمال و شمال شرق و مرکز هر دو دسته شکستگی‌های مرتبط با چین خوردگی و خمش دیده ‌شد.

کلیدواژه‌ها


 

 

 

 

 

               

مراجع:
- ستودنیا، ا .،پری، تی جی .، 1966، شرکت ملی نفت ایران نقشه100000/1 مارون .
- فارسی‌مدان، م.، 1390، بررسی اثر خزش سنگ در ایجاد مچالگی لوله‌های جداری در میدان نفتی مارون، پایان‌نامه کارشناسی ارشد زمین‌شناسی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، 188 صفحه.
- میرزا قلی پور، ع.، حقی، ع.، 1369، مطالعه زمین‌شناسی میدان نفتی مارون، اداره کل زمین‌شناسی گسترشی، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، گزارش شماره پ-4210، 55 صفحه.
- Agard, P., Omradi, J., Jolivet, L., Whitechurch, H., Vrielynck, B., Spakman, W.,Monie, P., Meyer, B and Wortel, R., 2011. Zagros orogeny: a subduction-dominated process, Geology Magazine 1-34.
- Brudy, M. and Zoback, M.D; 1993. Compressive and tensile failure of bore-holes arbitrarily inclined to principal stress axis: application to the KTB boreholes.34th US Symposium on Rock Mechanics Germany.
- Berberain, M., 1995. Master blind thrust fault hidden under the Zagros folds: Active basement tectonics and surface morphotectonics, Tectonophys 241, 3-224.
- Dick, P., Helle, K., John, R., Qiming, L,. Tom, B., 1999. Logging-While-Drilling images for Geomechanical. Geological and Petrophysical Interpretations. Society of Petrophysicists and Well-Log Analysts.
- Falcon, N., 1974. Southern Iran: Zagros Mountains. In Mesozoic-Cenozoic Orogenic Belts: Data for orogenic studies (Ed. A. M. Spencer), Geological Society of London, Special Publication 4, 199–211.
 
- Intera Petroleum Technologies, Ltd; 1992. Marun Field study. ISBN 91, 554-5621-9.
- Leturmy, P., Molinaro, M., Frizon de lamotte, D., 2010. "Structure timing and morphological signature of hidden reverse basement faults in the Fars Arc of the Zagros (Iran). In Tectonic and Stratigraphic Evolution of Zagros and Makran during the Mesozoic– Cenozoic (Eds P. Leturmy and C. Robin)", Geological Society of London, Special Publication 330, 121–38.
- Jaeger, J.C. and Cook, N.G.W; 1979- Fundamentals of rock mechanics. Chapman & Hall, New York.
- Mouthereau, F., Lacombe, O. and Meyer, B., 2006. The Zagros folded belt (Fars, Iran): constraints from topography and critical wedge modeling, Geophysical Journal International 165, 336–56.
- Nelson, E.J., et al.; 2005. Transverse drilling-induced tensile fractures in the West Tuna area, Gipps land Basin, Australia: implications for the in situ stress regime, 42, 361-371.
- Peska, P. and Zoback, M.D; 1995. Compressive and tensile failure of inclined borehole and determination of in situ stress and rock strength, Journal Geophysics Research 100 (B7), 12791–12811.
- Prensky, S., 1999. Advances in borehole imaging technology and applications,in Lovell, M.A., Williamson, G., and Harvey, P.K., editors, Borehole imaging—applications and case histories, Geological Society [London] Special Publication 159, 1-44.
- Prensky, S.E., 1990. Bibliography of well-log applications, annual update, October 1,1989. September 1,1990: The Log Analyst, 31, no. 6, 395-424.
- Plumb, R.A. and Cox, J.W; 1987. Stress directions in eastern North America determined to 4.5 km from borehole elongation measurements. Journal Geophysics Research, 90, 5513–5522.
- Reinecker, J.; 2003. Borehole breakout analysis from four-arm caliper logs. World Stress Map Project.
- Sherkati, Sh.; 2004. variation of structural Style and basin evolution in the central Zagros.
- Speers, R.G.; 1978- The Geology of the Bangestan Reservoir, Marun Field, report, 3541, oil Service company of Iran Exploitation Geology.
- Sarkarinejad, K., Ghanbarian, M. A 20. The Zagros hinterland fold-and thrust belt in-sequence thrusting",. Journal of Asian Earth Sciences, 85, 66-79.
- M. Sepehr, J. W. Cosgrove "Structural framework of the Zagros Fold-Thrust Belt, Iran", Marine and Petroleum Geology, 21 (2004) 829–43.
- Tingay, M,. Reinecker, J. and Müller, B.. 2008. Borehole breakout and drilling-induced fracture analysis from image logs. World Stress Map Project. Guidelines: Image Logs.