معرفی سفرۀ راندۀ کوه‌سرخ در شمال گوۀ تکنار، شمال شرق ایران

نویسندگان

1 گروه علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد،‌ مشهد، ایران

2 دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

چکیده
در مجاورت شمالی گوۀ تکنار، جنوب پهنه سبزوار و در راستای رشته‌کوه موسوم به کوه‌سرخ، بلوک‌هایی کنگلومرایی منتسب به اولیگوسن با ابعاد کیلومتری، بر روی سنگ‌هایی با جنس و سن تقریباً مشابه پراکنده شده‌اند. بر روی ورقۀ زمین‌شناسی کَدکَن ارتباط واحد‌های سنگی مذکور به‌صورت دگرشیب ترسیم شده‌است.پیمایش‌های صحرایی و مطالعات تصاویر ماهواره‌ای ما را برآن داشت تا نگاه متفاوتی نسبت به ارتباط واحدهای سنگی فوق داشته باشیم. مرز گسلۀ واضح در گسترۀ وسیعی به‌شکل یک پهنۀ جدایشی بین دو واحد سنگی اولیگوسنیاد شده، چین‌های خوابیده تا برگشته عمدتاً به‌سمت شمال شرق، گسل‌های راندۀ دو سویه به سمت شمال شرق و جنوب غرب، خطواره‌های برشی نافذ در بلوک‌های کنگلومرایی و وجود پنجرۀ فرسایشی در جنوب غرب شهر کدکن، همگی شواهدی بر حضور یک سامانۀ سفرۀ راندۀ عظیم در امتداد رشتۀ کوه‌سرخ می‌باشند. در حقیقت این سفرۀ رانده شامل یک چین غول‌آسای خوابیده به سمت شمال تا شمال شرق بوده که یال جنوب غربی آن بواسطه یک زون جدایشی کیلومترها بر روییال شمال شرقی خود رانده شده‌است. بر این اساس بلوک‌های عظیم کنگلومرایی سرگردان  احتمالا بقایای بخش‌های سخت یال نابرجای جنوب غربی می‌باشند که در اینجا ما آن‌ها را مجموعۀ کلیپ کَدکَن می‌نامیم. حضور چنین سامانۀ سفرۀ رانده‌ای مبین نوعی کوتاه‌شدگی قابل ملاحظه در راستایی عمود بر امتداد رشتۀ کوه‌سرخ در زمان پس از اولیگوسن می‌باشد. این نیز به نوبۀ خود می‌تواند بازگوکنندۀ توزیع خاص کُرنش در محدودۀ گسل سَنگِرد باشد.

کلیدواژه‌ها


مراجع:
مراجع فارسی:
- نادری‌میقان، ن.، ترشیزیان، ح.، بهروزی، ا.، شجاعی کاوه، ن.، رضائی، م.، الله‌مددی، ش.، امیررضوی، م.، بهرمند، م.، نوذری، ع.، محمدی، ع.، قماشی، ع.، 1377، الف. ورقۀ زمین‌شناسی 1:100,000 کدکن، سازمان زمین‌شناسی و اکتشاف معدنی کشور.
- نادری‌میقان، ن.، شجاعی کاوه، ن.، بهرمند، م.، خیری، ف.، حسینی، س.ز.، نوذری، ع.، قماشی، ع.، 1377، ب. ورقۀ زمین‌شناسی 1:100,000 شامکان، سازمان زمین‌شناسی و اکتشاف معدنی کشور.
- واعظی‌پور، م.ج.، علوی‌تهرانی، ن.، بهروزی، ا.، خلقی، م.ح.، علوی‌نائینی، م.، جلیلیان، م.، اعتمادی، ن.، افشاریان‌زاده، م.، منوچهری، م.، 1370. چهارگوش زمین‌شناسی تربت‌حیدریه، سازمان زمین‌شناسی و اکتشاف معدنی کشور.
 
References:
- Eftekhar-Nejhad, J., Aghanabati, A., Hamzehpour, B., Baroyant, V., 1976. Geological Quaderangle map of Kashmar, No. J5. Geological Survey of Iran.
- Javadi, H.R., Ghassemi, M.R., Haghpasandzadeh, M., Guest, B., Estrabi Ashtiani, M., Yassaghi, A., Kuohpeyma, M., 2013. History of faulting on the Doruneh Fault System: implications for the kinematic changes of the Central Iranian Microplate, Geological Magazine. V. 150, P. 651.
- McClay, K.R., 1992. Thrust tectonics, Department of Geology Royal Holloway and Bedford New College, University of London. P. 419.
- Pluijm, B.A.V., Marshak, S., 2004. Earth structure an Intruduction to Structural Geology and Tectonics. W,W. Norton & Company New York. London. secnod Edition.
- Sylvester  A.G., 1988. Strike Slip Fault. Geological Society of America Bulletin, v. 100, p. 1686.
- Takur, V.C., 1981. An overview of thrusts and nappes of western Himalaya, Geological Society, London, Special Publications, V. 9, 381-392.
- Voll, G., 1976. Structural Studies of the Valser Rhine Valley and the Lukmanier Region and their Importance for the nappe Structure of the Central Swiss Alps, Schweizerische Mineralogische and Petrographische Mitteilungen, 56, 619–626