مطالعه تأثیرات دیاپیریسم نمکی در ژئومورفولوژی جنوب استان سمنان در ایران مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان

2 استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه دامغان

3 کارشناس ارشد زمین شناسی، گرایش تکتونیک

10.22077/jt.2024.6364.1156

چکیده

دیاپیر به فرایندی گفته می‌شود که، طی آن مواد با وزن مخصوص کمتر از طبقات رویی، بالا آمده، آنها را می‌شکافد و در سطح زمین ظاهر می-شود. در این فرایند، نوع پاسخ نمک به تنش‌های وارده اشکال خاص ژئومورفولوژیکی را به وجود می آورد که مطالعه این اشکال به دلیل وجود منابع نفتی،‌ استقرار سکونت‌گاه های انسانی و عبور راه‌های ارتباطی اهمیت زیادی دارد. عدم توجه به مطالعات دیاپیریسم نمکی در پروژه های عمرانی می تواند سبب عدم موفقیت آنها گردد. در این تحقیق، که با هدف بررسی ژئومورفولوژی ناشی از دیاپیرهای نمکی، در جنوب استان سمنان وبا روش های، میدانی و کتابخانه ای انجام شد مشخص گردید، که نهشته‌های نمکی باعث ایجاد ساختارها و اشکال خاص ژئومورفولوژیکی از طریق ایجاد تنش‌های محلی، بهم ‌ریختگی‌های سطحی و شکستگی‌های کششی می‌گردد. همچنین خاصیت جریان‌پذیری نمک بر ساختارهای سطحی ایجاد شده و ابعاد آنها مؤثر است و این ساختارها به نوبه خود باعث ایجاد نیروهای محلی می‌شوند و وضعیت ریخت‌زمین‌ساختی منطقه را کنترل می‌نماید. علاوه بر این، فرایند انحلال نقش مهمی در شکل‌گیری کارست‌های نمکی در منطقه داشته و اشکال قابل توجهی را به وجود آورده است. بر این اساس اشکال ژئومورفولوژیکی ناشی ازدیاپیریسم نمکی منطقه شناسایی و در سه گروه اشکال ساختمانی شامل گنبدهای نمکی، تاقدیس های نمکی و دیوار نمکی، کارست‌های نمکی شامل دولین ها، پونور ها، کارن ها و اشکال ناشی از فرایندهای هیدرولوژیکی شامل دره ها، چشمه ها، نمک شارها و یخچال های نمکی طبقه بندی شد.

کلیدواژه‌ها

زمین ساخت
دوره 6، شماره 24
اسفند 1401
صفحه 1-16

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار