خمش ساختاری جون آباد در جنوب زاهدان، شرق ایران: جایگاه زمین ساختی خمش مذکور و نقش آن در توزیع نهشته‌های معدنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

2 گروه زمین شناسی- دانشکده علوم- دانشگاه سیستان و بلوچستان

10.22077/jt.2024.7563.1178

چکیده

بسیاری از ساختارهای قوسی شکل در مقیاس‌های کلان در رشته‌کوه‌های شرق ایران دیده می‌شوند. قوس ساختاری جون آباد با تحدبی به سمت جنوب شرق، با طول قوسی در حدود 20 کیلومتر و پهنای قوسی در حدود 10 کیلومتر ظاهر شده است. این قوس ناو گون شبیه یک نیم نعلبکی است که از برگه‌های متعدد راندگی، اغلب از جنس توربیدایتها، توالی‌های رسوبی پلاژیک و بازالتی و بقایایی از ملانژهای افیولیتی که همگی با درجات ضعیف دگرگونی و یا تورق رخ اسلیتی مشخص می شوند، ساخته شده است. پیمایشهای صحرایی گویای لغزشهایی از بلوکهای صلب عمدتاً ماسه‌سنگی تا متابازیتی بر روی لایه های شیلی فیلیتی شده خمیری، در یک الگوی با ظاهری واگرا از مرکز به حواشی ساختار ناو شکل می باشد. رگه‌های سیلیس با دگرشکلی خمیری شامل ریز چینهای موازی و عدسیهای کششی در محل راندگیها، ساختهای نوار برشی و دوپلکس مرتبط این مسئله را تایید می‌کنند. میزان جابه‌جایی تقریبا در اطراف و درون قوس همه جا قابل ملاحظه و به میزان چند ده متربوده و به سمت مرکز قوس کاهش نمی‌یابد، چرا که هسته قوس را یک کلیپ نابرجا از رسوبات پلاژیک قدیمی‌تر می‌سازد. گسلهای مزدوج و بودینهای گرانیتی در اطراف قوس، کشش محیطی را نشان داده و چین خوردگی‌های پارازیتی در درون قوس انقباض را حکایت می‌کند. احتمالا کمانش اروکلاینی اواخر پالئوژن در شرق ایران مسئول شکل‌گیری قوس است. این ساختار خمشی پهنه‌های سیلیس آهن‌دار، پریدوتیتهای سرپانتینیتی آغشته به کربنات‌های مس و زونهای طلا-منگنز دار را به شکل نیم حلقه ظاهر ساخته که الگوی موثری برای پی‌جوی‌های آینده می‌باشد.

کلیدواژه‌ها