تغییرات نسبی ژرفای کانونی و راستای مهاجرت رومرکز زمین‌لرزه‌ها در ایالت لرزه زمین‌ساختی سیستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند ، ایران

10.22077/jt.2024.7813.1181

چکیده

در ایالت لرزه زمین‌ساختی سیستان بررسی آماری زمین لرزه‌های دستگاهی در بازه زمانی 1900 میلادی تاکنون بیانگر کاهش ژرفای کانونی و همچنین بزرگی زمین‌لرزه‌ها در این ایالت می‌باشد. این پدیده می‌تواند هشداری برای اندوخته شدن انرژی در پوسته زمین و رخداد زمین لرزه‌های بزرگ در آینده باشد. گشتاور لرزه‌ای (1.07832E+21-2.13025E+21 N_m⁄yr) و زمین‌شناسی (6.30371E+20-6.79875E+21 N_m⁄yr) برآورد شده به همراه شتاب بالا (9.6-10.3 %g) در سه محدوده گسله دشت بیاض، مجموعه نه و نصرت‌آباد و زاهدان، سراون همگی تایید کننده فعالیت شدید و انرژی ذخیره شده در این مناطق می‌باشد. مهاجرت غالب رومرکز زمین لرزه‌ها از شمال‌باختری به سمت جنوب‌خاوری و جنوب ایالت لرزه زمین‌ساختی سیستان می‌باشد که این مهاجرت می‌تواند دلیلی برای بیشتر بودن پتانسیل جنبشی در نیمه جنوبی این ایالت لرزه زمین‌ساختی باشد. سازوکار غالب زمین‌لرزه‌های رخ داده در این ایالت، معکوس و امتدادلغز راستگرد با مولفه معکوس می‌باشد. زمین‌لرزه‌های رخداده بر روی یک گسل پدیده‌های مجزا از هم نیستند، بلکه رخداد هرکدام در ایجاد زمین‌لرزه بعدی هم تاثیر دارد. این امر باعث می‌شود که زمین‌لرزه‌های بزرگ تا مدت‌ها عامل گسترش یا تحریک سطوح ضعف در اطراف گسل‌ها باشد. به همین دلیل بررسی الگوی مهاجرت زمین‌لرزه‌ها در راستای محیط افزایش تنش با استفاده از رخدادهای گذشته امکان‌پذیر می‌باشد. بررسی الگوی مهاجرت زمین‌لرزه‌ها و روابط احتمالی بین آن‌ها که در فواصل زمانی و مکانی از هم رخ‌داده‌اند، نقش مهمی در تفسیر خطر لرزه‌خیزی دارند.

کلیدواژه‌ها