تاثیر توپوگرافی بر رخنمون گسل ها در پهنه فشارشی وامتداد لغز بر اساس شواهد آزمایشگاهی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تکتونیک ، دانشکده علوم زمین ،دانشگاه دامغان ، دامغان، ایران

2 تکتونیک، دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان ، دامعان ، ایران

3 گروه ژئومورفولوژی ، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه دامغان

10.22077/jt.2025.8288.1190

چکیده

در این پژوهش، تأثیر توپوگرافی به‌عنوان عاملی مؤثر بر مکان‌یابی و هندسه قطعات گسلی و معماری پهنه‌های گسلی در شرایط تنش فشارشی و امتدادلغز بررسی شده است. به این منظور، پنج سری آزمایش در پهنه‌های فشارشی و سه سری آزمایش در پهنه‌های امتدادلغز با استفاده از مدل‌های فیزیکی گل رس و دستگاه‌های شبیه‌ساز زمین‌ساختی طراحی و اجرا شد. نتایج نشان داد که تغییرات توپوگرافی، ازجمله ارتفاع و موقعیت آن، به‌طور قابل‌توجهی بر تمرکز تنش، جهت‌یابی شکستگی‌ها، و الگوی دگرریختی شکننده تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان نمونه، در آزمایش‌های فشارشی، ساختارهای سیگموئیدال و شکستگی‌های کششی در نزدیکی محدوده‌های مرتفع مشاهده شد، درحالی‌که در آزمایش‌های امتدادلغز، توپوگرافی سبب تغییر تنش‌های محلی و توزیع شکستگی‌ها در محدوده‌های تراکششی و ترافشارشی گردید. تحلیل نهایی نشان داد که توپوگرافی، علاوه بر نقش معمول خود به‌عنوان معلول فعالیت گسل‌ها، می‌تواند به‌عنوان عاملی محیطی در تکامل قطعات گسلی و مهاجرت گسل‌ها نقش ایفا کند. داده‌های دقیق‌تر از جمله تعداد و محل شکستگی‌ها و الگوی دگرریختی در آزمایش‌ها، تغییرات قابل‌توجهی را در توزیع و جهت شکستگی‌ها نشان داد. یافته‌های این پژوهش درک بهتری از تأثیر متقابل عوامل سطحی و نیروهای تکتونیکی بر معماری گسل‌ها ارائه می‌دهد و می‌تواند در پیش‌بینی الگوهای گسلش و تحلیل زمین‌لرزه‌ها مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

زمین ساخت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 28 بهمن 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار