واکاوی دگرریختی های مرز زون های ایران مرکزی و کمربند ماگمایی ارومیه – دختر در ناحیه قم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی- دانشکده علوم- دانشگاه گلستان

2 Beheshti Avenue-Gorgan-Iran

3 مدیریت اکتشاف نفت، شرکت ملی نفت ایران

10.22077/jt.2025.9099.1199

چکیده

در این پژوهش،جهت واکاوی فرگشت دگرریختی‌های مرزکوهزاد ایران مرکزی و کمربند ماگمایی ارومیه- دختر، ناحیه قم انتخاب شد تا با استفاده از روش‌های سنجش از دور، قابلیت‌های محیط GIS ساختارها شناسایی شده و سپس با تحلیل ساختارها، فرگشت زمین‌ساختی این ناحیه در قالب بررسی‌های ساختاری پیگیری شود. نتایج نشان داد که گسل قم-زفره به عنوان مرز این دو زون ساختاری یک گسل پی‌سنگی با سازوکار راست‌بر با مقداری مولفه معکوس بوده که باعث برخاستگی در کمربند ارومیه-دختر و فرونشست شدید در لبه جنوب‌باختری ایران مرکزی شده است. همچنین عملکرد این گسل بزرگ مقیاس، سبب تشکیل تاقدیس‌های سراج و البرز تحت اثر سازوکار چین‌خوردگی جدایشی در شمال این دشت فروافتاده شده است و نهایت، الگویی گلابتونی از بلو‌کهای برخاسته-فروافتاده در مرز دو زون ساختاری ایران مرکزی و کمربند ارومیه- دختر شده است. تحلیل‌های جنبشی ساختارها حکایت از دو نسل دگرریختی بر روی گسل قم-زفره و پیرامون آن دارد. که می‌تواند در اثر تغییر در بردار حرکتی ناشی از همگرایی صفحات عربی و ایران باشد.

کلیدواژه‌ها