مدل‌سازی عددی دوبعدی حوضه تراکششی در امتداد گسل های راستالغز دهشیر بافت-قم زفره، ایران مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 گروه زمین شناسی ، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

3 پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

4 دانشکده مکانیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22077/jt.2025.9222.1201

چکیده

در این مطالعه مدل‌سازی المان محدود دوبعدی با رئولوژی کشسان نیوتنی با استفاده از نرم‌افزارآباکوس برای بررسی هندسه و فرگشت حوضه تراکششی لوزی‌شکل در امتداد پله‌های رهایی در سامانه گسل راستالغز راست‏بُر دهشیر بافت-قم زفره در کمان ماگمایی ارومیه-دختر انجام شده است. مدل‌ها سه هندسه پله رهایی گسل را در نظر می‌گیرند: پله های رهایی غیرهم‌پوشان، خنثی و هم‌پوشان. تحلیل هندسه‌های آن‌ها حوضه‌های دوکی‌شکل، Z شکل باز و لوزی‌شکل را به ترتیب نشان داد. یافته‌های ما نشان می‌دهند که افزایش هم‌پوشانی منجر به الگوی تغییر شکل گسترده و کشیده می‌شود، در حالی که نبود هم‌پوشانی باعث چرخش بلوک و الگوی تغییر شکل باریک می‌شود. حوضه تراکششی نمونه‌ای از فرگشت پیشرونده پله‌های هم‌پوشان است که با گذشت زمان شکل لوزی کشیده تا ذوزنقه‌ای به خود می‌گیرد. علاوه بر این، نتایج نشان می‌دهند که میزان هم‌پوشانی بین گسل‌های راستالغز موازی بر تنش و کرنش تأثیر می‌گذارد. در پله رهایی، تنش نرمال متوسط در مرکز گسل به شکل کششی و در رأس گسل، به شکل فشارشی تمرکز دارد. جفت ناحیه‌های با بیشینه و کمینه مقادیر تنش به ترتیب در بخش‌های داخلی و بیرونی رأس‌های پاره‌های گسلی تمرکز یافته است. این پژوهش با بررسی پله‌ رهایی گسل راستالغز راست‏بُر دهشیر بافت-قم زفره و توزیع تنش و کرنش درون حوضه تراکششی در این منطقه بینش‌های ارزشمندی در مورد فرآیندهای ژئودینامیکی و فرگشت زمین‏ساختی منطقه قم-زفره، دهشیر-بافت ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

زمین ساخت
دوره 7، شماره 27
آذر 1402
صفحه 53-72

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار