مشخصات ساختاری پهنه گسل ندوشن و شاخه های فرعی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مرکز خرم آباد

2 دانشیار تکتونیک، گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

3 کارشناسی ارشد تکتونیک بخش زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

4 دانشیار تکتونیک، بخش زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

10.22077/jt.2025.9668.1205

چکیده

پهنه گسله ندوشن با درازای 80 کیلومتر و روند شمال‌باختر ـ جنوب‌خاور، به‌عنوان بخشی از سامانه گسل دهشیر ـ بافت، یکی از ساختارهای زمین‌ساختی قدیمی در پهنه ساختاری ایران مرکزی به شمار می رود. در این پژوهش، با هدف فراهم نمودن داده‌های پایه در تحلیل خطر زمین‌لرزه‌ ـ گسلش، به تحلیل هندسی و جنبشی گسل ندوشن پرداخته می‌شود. مطالعات میدانی نشان می‌دهد که گسل باعث بریده شدن و جابجایی رسوبات مخروط افکنه جوان و دگرریخی عوارض ریخت زمین ساختی شده است. براساس داده‌های بدست آمده از ترانشه حفر شده بر گسل، گسل ندوشن با وجود مرحله کنونی بدون لرزه دستگاهی به دلیل گذر از پی سنگ افیولیتی قدیمی تا برش در رسوبات کواترنری، فعالیت قابل توجهی در منطقه داشته است. در بررسی‌های میدانی، چندین شاخه گسل فرعی فعال منشعب از گسل ندوشن (گسل‌های سورک، ابراهیم سوخته، علی‌آباد سورک، علی شفیع) بررسی شدند که شواهدی از زمین‌لرزه‌های گذشته با ساز‌وکارهای متفاوت را نشان می‌دادند. مشاهده تراورتن‌زایی، شواهد از گسیختگی‌های جوان در ترانشه‌ها و وجود مجموعه افیولیت ملانژ در طول گسل ندوشن، تأییدی بر فعالیت تکتونیکی گذشته و کنونی آن است.

کلیدواژه‌ها