تحلیل ساختاری از سیستم شکستگی‌های محدوده‌ی بند ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوی، گروه زمین‌شناسی، خوی، ایران

چکیده

منطقه مورد مطالعه در شمال­غرب ایران در استان آذربایجان‌غربی و در جنوب غرب شهرستان ارومیه قرار دارد. این محدوده شامل  منطقه بند و پیرامون آن می­باشد. سد شهرچای در بخش جنوب  غرب ارومیه ، بین دو زون ساختاری ایران مرکزی در شرق و سنندج- سیرجان در غرب محدود شده است. سنگ­شناسی ساخت­گاه و دیواره­های مخزن سد عمدتاً شامل تناوبی از مارن خاکستری، کنگلومرا، آهک ماسه­ای و آهک می­باشد. بررسی ریخت­شناسی رودخانه شهرچای در طول مسیر آن نشان دهنده حرکت قطعه بلوک­هایی که به وسیله گسل­ها دچار جابه­جایی­ها شده­اند. چین­ها و گسل­های راندگی در این منطقه، ساختارهای اصلی را تشکیل می­دهند. امتداد این ساختارها شمال­غرب- جنوب­شرق به صورت راستالغز و هم روند با ساختارهای کمربند زاگرس می­باشد. در این منطقه، گسل­های راندگی با امتداد شمال­غرب - جنوب­شرق و شیب به سمت جنوب­غرب، قدیمی­ترین واحدهای توالی رسوبی را به سطح رسانده­اند. علاوه بر گسل­های راندگی موازی امتداد گسل زاگرس (گسل اصلی ارومیه)، گسل­های عمود بر  امتداد زاگرس نیز دگرشکلی منطقه را تحت تأثیر قرار داده­اند که سبب تغییر سبک دگرریختی در طول منطقه بند شده­اند. شکستگی­ها در منطقه مورد مطالعه به صورت موازی، قائم و زاویه­دار نسبت به روند محور چین مشاهده شده­اند. این شکستگی­ها در سنگ آهک و در مناطق لولای چین­ها تشکیل می­شوند. یکی از مهم­ترین نتایج این مطالعه این است که کلیه شکستگی­ها قبل و یا همزمان با شروع چین­­خوردگی طبقات تشکیل شده­اند و پس از تشکیل ساختمان­های چین­­خوردگی هیچ شکستگی در سنگ­ها رخ نداده است، گسل­ها هم سن با درزه­ها هستند.

کلیدواژه‌ها


 
-آقانباتی، ع.، 1383، زمین­شناسی ایران. انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
-افتخارنژاد، ج.، 1355. نقشه زمین­شناسی 1:250000 چهار گوش مهاباد، انتشارات سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
- سناخوان، ع.، 1389، تحلیل ساختاری سد نازلو، منطقه نازلو ارومیه، (شمال­غرب ایران)، پایان­نامه کارشناسی ارشد زمین­شناسی گرایش تکتونیک، دانشکده­ی علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال (به راهنمایی دکتر حسن حاجی حسینلو).
- علوی نائینی و همکاران، 1364. نقشه زمین­شناسی 250000/1 چهارگوش ارومیه، انتشارات سازمان زمین­شناسی کشور.
- شهرابی، م.، 1373. شرح نقشه زمین­شناسی ارومیه 1:250000، انتشارات سازمان زمین­شناسی کشور.
-نبوی، م.ح.، 1355. دیباچه­ای بر زمین­شناسی ایران،  انتشارات سازمان زمین­شناسی کشور 109 صفحه.
- نصیری، م.، 1394. تحلیل تکتونیکی محدوده سد شهر چای ارومیه با نگاهی به ژئوتکنیک سد، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته زمین­شناسی- تکتونیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی، به راهنمایی دکتر حسن حاجی حسینلو.