زمین‌ریخت‌شناسی و زمین‌ساخت جنبا وابسته به گسل‌های استان کرمان

گسل‌ها از مهم‌ترین عوامل ایجاد زمین‌ریخت‌ها هستند. در این پژوهش، از میان زمین‌ریخت‌ها تنها زمین‌ریخت‌های پیامد زمین‌ساخت جنبا بررسی می‌شوند. زمین‌ریخت‌های خاور ایران، به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی گرم و خشک، به‌کمک جابه‌جایی آب‌راهه‌های فصلی و بادزن‌های آب‌رفتی قابل بررسی هستند. در این پژوهش،این بررسی با کار صحرایی و کار روی شکل‌های ماهواره‌ای، انجام شده است. جابه‌جایی بزرگ انباشتی در راستای قائم با اندازه‌ای بیش از 2000 متر (گسل گلباف) و 1800 متر (گسل کوه‌بنان)، از ویژگی‌های بارز گسل‌های استان کرمان می‌باشد. بیشینه جابه‌جایی انباشتی افقی و قائم، به‌شماره، نزدیک‌به 1700 متر و 1500 متر روی گسل لکرکوه اندازه‌گیری شد. روی گسل‌های جیرفت و سبزه‌واران نیز به‌شماره، در دو نقطه که قابل بررسی بودند، جابه‌جایی انباشتی افقی 110 و 150 متر دیده شد. در نیمرخ‌ها در آب‌راهه‌ها، جابه‌جایی معکوس، از چند سانتی‌متر (گسل جیرفت)، نزدیک به متر (گسل شهداد) و تا چندمتر (گسل سروستان) نیز مشاهده شد.‌ از میان گسل‌های معکوس استان کرمان، گسل‌های نای‌بند، سروستان، کوه‌بنان و شهداد، دست‌کم در بخش عمده‌ای از درازای خود، مرز بارزی میان کوه و دشت تشکیل داده‌اند. گسل‌های نای‌بند و لکرکوه در هردو پایانه خود خمش دارند. گسل لرزه‌زای زمین‌لرزه‌ 1978 طبس در پایانه شمالی گسل نای‌بند و گسل لرزه‌زای گدار (زمین‌لرزه‌های‌ 2017 هجدک) در پایانه جنوبی گسل لکرکوه از پایانه‌های جنبا و مهم گسلی در خاور ایران و استان کرمان هستند. جابه‌جایی هم‌لرز زمین‌لرزه‌های گسل گلباف، به‌دلیل نرخ پایین فرسایش، پس از گذشت دست‌کم 26 سال هنوز از بین نرفته و قابل اندازه‌گیری است.